Eddy de Moor, oud-voorzitter van de Stichting Vrienden van het Barlaeus schetst hieronder de geschiedenis van de totstandkoming van de Stichting.  Jaren geleden waren het benauwde tijden voor de gymnasia: het aantal leerlingen nam enorm af en er dreigde zelfs opheffing. Wie thans de toestand overziet van de openbare gymnasia  en die van gymnasia in het algemeen zal dit nauwelijks kunnen begrijpen. Nog nooit was de toeloop naar gymnasia zo groot als nu. De doelstellingen van de Stichting zullen dan ook snel worden aangepast.

Toen in het begin van de jaren ’90 de categoriale gymnasia opgeheven dreigden te worden, is in 1993 op initiatief van de docent klassieke talen Wim van Lakwijk (1933-1997) de Stichting Vrienden van het Barlaeus Gymnasium opgericht. Het doel hiervan was het streven naar het behoud van de zelfstandige gymnasia in Nederland en van het Barlaeus Gymnasium in het bijzonder. Wonderwel draaide al snel niet alleen de politieke wind, ook de maatschappelijke waardering voor het gymnasium keerde terug. De toeloop -wellicht ook door het karakter van een tamelijk kleine school- naar het gymnasium steeg enorm. Gevolg was dat er voor de categoriale gymnasia een bloeiperiode ontstond, die niet van één dag lijkt te zijn. In feite was daarmee het doel van de Stichting bereikt. Mocht er opnieuw een dreigende situatie ontstaan dan kan er altijd weer steun geboden worden aan de school, omdat de Stichting een rechtspersoon is. Aanvankelijk werd vooral gehoor gevonden bij ouders, maar ook oud-leerlingen steunen de Sichting, zo blijkt uit het donateursbestand.

In de loop der jaren verlegde het bestuur de aandacht naar activiteiten die de schoolgemeenschap direct ten goede kunnen komen, althans voor zover die binnen de mogelijkheden liggen van het ideële karakter van de Stichting. Een voorbeeld daarvan zijn de cursussen, die jaarlijks gegeven worden door docenten van de school. De belangstelling voor deze cursussen is nog steeds groeiende. Jaarlijks vinden ook lezingen door oud-Barlaeanen plaats. Tevens kan de Stichting bijdragen aan materiële zaken die een cultureel en blijvend karakter voor de school hebben en die de school niet uit andere bronnen kan bekostigen.

Waar de school geen officiële oud-leerlingenvereniging kent, wil het bestuur in de komende tijd het alumni-karakter van de Stichting verder versterken. Wij hopen dit te bereiken door verjonging van het bestuur, door een meer gericht beleid ten aanzien van de abituriënten van elk examenjaar, intensieve samenwerking met de rector, docenten en oud-docenten en door middel van onze vernieuwde website. Kortom, de Stichting wil een blijvende ontmoetingsplaats zijn voor alumni, docenten, oud-docenten en ouders van het Barlaeusgymnasium: vivat hoc Gymnasium!

Er is in 2015 een brochure over de geschiedenis van de Stichting Vrienden gepubliceerd.