HEBBEN BOEKEN NOG WEL NUT?
Een interactieve online lezing op donderdag 26 november van 20.30 – 21.30 uur
Steeds meer namen en gezichten verschenen in beeld terwijl moderator en oud-leerling Tienko Rasker de ingelogde bezoekers verwelkomde. Het was donderdagavond 26 november 20.30 uur en binnen precies een uur zouden in deze digitale Barlaeuslezing feiten, overwegingen en stellingen de revue passeren over de waarde en de toekomst van het boek. In een strakke regie van de gespreksleider slaagden de sprekers erin om in totaal zes presentaties te houden, steeds afsluitend met een stelling waarop de aanwezigen via de chat of de microfoon konden reflecteren.
Wouter Haak, oud-leerling en werkzaam bij Elsevier, trapte af en toonde de ontwikkeling van het leesgedrag sinds Galilei. Ondanks de dalende trend van de laatste decennia, blijken wetenschappers tegenwoordig net zo goed op de hoogte te kunnen zijn van alle voor hen noodzakelijke onderzoeksresultaten als het Italiaanse genie 400 jaar geleden. Daarbij vroeg Wouter zich af of de digitale revolutie die dit onder andere heeft veroorzaakt als een louter externe factor kan worden beschouwd. Zijn wij zelf ook niet veranderd? Zijn wij tegenwoordig nog wel bereid en capabel genoeg om lange geschreven teksten tot ons te nemen? En neigen wij inmiddels niet van nature naar bewegend beeld en informatietechnologie die zoveel “meer” te bieden hebben?
Debbie Broekers, mediathecaris van het Barlaeus, schetste een scherp contrast door te benoemen waarom het boek de meest rijke leeservaring biedt. Onmiskenbare eigenschappen van boeken als de vormgeving, geur en het bewaren of zelfs verzamelen ervan zijn niet te vervangen door digitale leesmiddelen. Ook focuste ze op de grafische en communicatieve waarde van de cover van een boek. Debbie constateerde ten slotte dat de huidige fixatie op meetbaarheid en efficiëntie het leesplezier schaadt. Daarbij gaf ze het treffende voorbeeld van de aangegeven leestijd bij e-readers en artikelen van de Correspondent.
Belia Heilbron, oud-leerling en onderzoeksjournalist, liet vanuit haar eigen beroepspraktijk zien dat uitgebreide journalistieke artikelen zowel voor de lezer als de schrijver van grote betekenis zijn. Langere stukken stellen de auteur in staat om alle kanten van het onderwerp te onderzoeken en daarmee wordt de lezer breder en meer gelaagd geïnformeerd. Een pleidooi dus voor omvangrijke teksten waarvoor tijd is genomen en waarvoor de lezer tijd moet nemen. Daartegenover stelde ze dat wij dankzij de digitale media via liveblogs direct kunnen weten wat er op dit moment in de wereld gebeurt. Een vooruitgang van wereldbelang.
De Barlaeuslezingen worden verzorgd door spraakmakende oud-Barlaeanen in de aula van het Barlaeus.
In 2009 sprak emeritus hoogleraar Constantijn Kelk over ontwikkelingen in het strafrecht
Bianca Stigter sprak in 2010 over haar onderwerp ‘film’.
Paulien Cornelisse in 2011 over typisch Barlaeaans taalgebruik .
In 2012 liet Pieter Fleury ons fragmenten uit zijn werk zien met als Leitmotiv ‘autoriteit’.
In 2013 sprak Witte Hoogendijk over depressie en onze biologische klok.
In 2014 trad oud-leerling Larissa Groeneveld, celliste, op. Mischa Spel, eveneens oud-leerling, vertelde iets over haar werk als muziekjournalist en interviewde Larissa.
In 2015 sprak Teun van de Keuken naar aanleiding van De Keuringsdienst van Waarde over ons voedsel en de voedselindustrie.
In 2016 benaderde Bart de Smit Escher op mathematische wijze.
En in 2017 gaf David Kweksilber een muzikale lezing.
In 2018 sprak Hester Carvalho over de band tussen het Barlaeus en het 50-jarige Paradiso met name in de jaren 70 en 80.
In 2019 vroeg Floor Milikowski zich af van wie de stad (Amsterdam) is.
Vanuit de digitale zaal kwam een gesprek op gang over de noodzaak en samenstelling van de boekenlijst in het voortgezet onderwijs. En de stelling dat de verbeelding nergens zo sterk wordt aangesproken als bij het lezen van een boek, leidde tot een gedachtewisseling over het kunstzinnige gehalte van boeken ten opzichte van toneel en film.
Klokslag 21.30 uur waren verhalen verteld en meningen gedeeld. Het smaakte naar meer. Afsluitend werd alle aanwezigen gevraagd het boek dat zij nu lezen voor de camera te houden voor een groepsfoto. Wat een geruststelling dat iedereen in staat bleek om binnen de gestelde 20 seconden aan deze opdracht te voldoen.
Myra Groenink